Een van de conclusies luidt: de overheid moet haar zaken eerst op orde hebben aangaande XBRL

Het Adviescollege toetsing administratieve lasten (Actal) heeft opdracht gegeven een praktijkonderzoek naar factoren die het gebruik van ICT-toepassingen beïnvloeden en de mogelijkheden om dit gebruik van ICT te stimuleren. Actal adviseert de Regering en de Staten Generaal over de gevolgen van regeldruk van voorgenomen wet- en regelgeving en over programma’s om de bestaande regeldruk te verminderen. Op basis van dit praktijkonderzoek wordt een advies aan de Regering en de Tweede Kamer aangeboden.

Aanleiding voor de praktijkstudie is dat de doelstelling voor de realisatie van administratieve lastenverlichting niet gehaald lijkt te worden onder andere als gevolg van vertragingen in het gebruik van ICT-toepassingen. In het regeerakkoord van het Kabinet Balkenende 4 (CDA, PvdA en CU) uit 2007 is de doelstelling opgenomen om merkbaar 25% minder administratieve lasten voor bedrijven en burgers te realiseren. De kans bestaat dat deze doelstelling niet zal worden gerealiseerd als gevolg van vertragingen in het gebruik van ICT-toepassingen. Een voorbeeld van een dergelijke ICT-toepassing is de XBRL gegevensstandaard. Het XBRL-project dat wordt uitgevoerd door het programma Standard Business Reporting (SBR, voorheen Nederlands Taxonomie Project – NTP).

Het SBR-programma heeft als doel om gestandaardiseerde bedrijfsrapportages voor het financiële domein in te voeren, gebruik makend van de internationale open standaard eXtensible Business Reporting Language (XBRL). Op basis van XBRL heeft het NTP (nu: SBR), een initiatief van het Ministerie van Financiën en het Ministerie van Justitie, een taxonomie samengesteld met daarin financiële begrippen. Het doel van het programma SBR is dat ondernemers op gestandaardiseerde en geautomatiseerde wijze gegevens over de bedrijfsvoering via een technische infrastructuur aankunnen aanleveren aan overheden (in eerste instantie de Belastingdienst, Kamer van Koophandel en het Centraal Bureau van de Statistiek).

In de managementsamenvatting van het rapport staat onder meer het volgende:

Wettelijk verplicht gebruik
In Zweden en Denemarken heeft het elektronisch factureren een enorme vlucht genomen door het invoeren van een wettelijke verplichting. In Nederland heeft de verplichte elektronische belastingaangifte grote invloed gehad op de met de aangifte gepaard gaande administratieve lasten en op het succes van DigiD. Op vergelijkbare wijze kan verplichting van het gebruik van XBRL tot verdere ketenautomatisering leiden. Verplichting roept echter ook weerstand op bij sommige partijen die zich door de overheid gedwongen voelen tot het doen van investeringen. Daarnaast roept verplichting van het gebruik verwachtingen op. Het wettelijk verplichten van het gebruik kan leiden tot een versnelling van het gebruik, maar voordat eventueel over gegaan zou kunnen worden tot verplichting moet wel aan een aantal voorwaarden zijn voldaan. Daarom is de eerste voorgestelde beleidsmaatregel:

Wetgeving en verplichting: De overheid moet haar zaken eerst op orde hebben

De belangrijkste voorwaarde voor verplichting is dat de overheid ‘er klaar voor is’. Hieronder wordt verstaan dat overheidspartijen de taken kunnen uitvoeren die horen bij de verplichting en dat gebruikers voldoende kunnen worden ondersteund. Zo moet, bijvoorbeeld, de techniek grote aantallen gebruikersaanvragen kunnen verwerken en een helpdesk zijn ingericht. Daarnaast moet duidelijk zijn wat er precies verplicht wordt gesteld en per wanneer zodat gebruikers hierop kunnen anticiperen. Het nadeel van verplichting is meestal dat deze voor alle gebruikers tegelijkertijd geldt, terwijl de behoeften van gebruikersgroepen vaak uiteenlopen. Zo kunnen ‘early adopters’ verleid worden met een pilot op basis van een eerste technische versie, terwijl andere gebruikersgroepen pas overgaan tot gebruik wanneer de techniek is uitontwikkeld. Wetgeving zou hierin moeten differentiëren. Een ‘de facto verplichting’ (in plaats van direct een wettelijke verplichting) kwam bij de respondenten naar voren als de meest acceptabele invoeringswijze voor XBRL. Dit zou betekenen dat een eventuele wettelijke verplichting voorafgegaan wordt door het geleidelijk uitfaseren van andere mogelijkheden en het gebruik wordt verplicht bij alle nieuwe initiatieven die worden ingevoerd, zodat er op termijn geen andere mogelijkheid meer is dan het gebruik van XBRL. Ook is voor verplichting van het gebruik van XBRL in een aantal gegevensstromen verdere ontwikkeling van de taxonomie noodzakelijk.

Enkele andere interessante zinsneden in het rapport zijn:

1. Bij XBRL moet de afspraak in het convenant dat intermediairs de efficiencyvoordelen die met XBRL worden behaald zoveel mogelijk aan ondernemers doorgeven onder de loep worden genomen om te bepalen of deze realistisch is. Hetzelfde geldt voor de schatting dat banken in staat moeten zijn om klanten één procentpunt minder rente te berekenen voor kredietverstrekking.
    
2. Aanvullend verdient het aanbeveling om duidelijke stimulansen voor de eindgebruikers te creëren om de nieuwe werkwijze te adopteren. Bij XBRL een lagere prijs voor het opvragen van jaarrekeningen of een korting op de jaarlijkse bijdrage aan de Kamer van Koophandel. Dit heeft bovendien als voordeel dat de gebruiker dit direct merkt, terwijl er nu door hen wordt getwijfeld aan behalen van voordelen door het gebruik van de ICTtoepassing alleen. Dergelijke stimulansen kunnen tijdelijk, als een ‘verleidingsstrategie’ worden ingezet.
    
3. Voor XBRL dienen het eigenaarschap en de kwaliteitsborging van de taxonomie duidelijk belegd te zijn en is de aanbeveling om het gebruik van de authenticatievoorziening (via een AuSP) optioneel of gratis te maken om daarmee deze drempel te verlagen.

Bovenstaande is slechts een weergave van een zeer beperkt deel uit het complete rapport.
Voor een juist en volledig beeld kunnen wij het complete rapport van harte aanbevelen.

Download het complete rapport in PDF formaat….|