Bijdrage “De Blockchain nader uitgelegd” door Erich Schnoeckel, Manager Accountancy Program, Ecosystems & APP centre, Exact Software.

De Blockchain is een gedistribueerde database waar gegevens in elke instantie van deze database gerepliceerd opgeslagen worden. Voordat deze gegevens definitief opgeslagen worden bestaat er binnen een meerderheid van de partijen die deze gegevens ontvangen hebben consensus over de juistheid, herkomst en volledigheid van deze gegevens. Elke transactie of set van transacties (een blok) verwijst naar de voorafgaande transactie of set van transacties. Dit was eveneens een blok, vandaar de naam Blockchain. De gegevens kunnen, als zij eenmaal opgeslagen zijn, niet meer gewijzigd worden. Er ontstaat dus één versie van de waarheid waar ieder partij in de blockchain het over eens is.

De Blockchain is dus technologie die gebruikt wordt om gegevens op te slaan. En “de” Blockchain als opslagmedium bestaat dan ook niet. Niet in enkelvoud althans. Er zullen meerdere blockchains ontstaan die hele diverse kenmerken kunnen hebben en die afgestemd zijn op de toepassing die er op gebouwd is. De bekendste Blockchain toepassing is Bitcoin – een digitale munt die door de kenmerken van de technologie niet kopieerbaar is. De hierbij gebruikte technologie is die van een “public” blockchain, alle transacties zijn zichtbaar voor iedereen. Het verificatie mechanisme dat hierbij gebruikt wordt noemen we Proof of Work. Het werkt als volgt:

Voordat een block in een blockchain toegevoegd kan worden moet de juistheid, de herkomst en de volledigheid van de transacties getoetst worden en dient er een hash berekend te worden. Dit is een complexe puzzel die veel rekencapaciteit vergt. Het block bevat transacties en een verwijzing naar het voorafgaande block. Degene die het eerst deze hash berekend heeft krijgt de transactie vergoedingen uitbetaald. Elk nieuw block bevat dan ook een verwijzing naar voorafgaande blocks. Dit maakt het onmogelijk om transacties of block ie in het verleden gevalideerd zijn te verwijderen of te wijzigen.

Naast de hierboven beschreven Proof of Work verificatie bestaat er ook een Proof of Stake verificatie. Hierbij bepaald de meerderheid door middel van stemmen of een transactie of een blok transacties goedgekeurd wordt.

Bij zowel Proof of Work als bij Proof of Stake is het van belang dat geen van de partijen in het netwerk, de nodes in de Blockchain, een zodanige invloed heeft dat zij de uitkomst kunnen beïnvloeden. Een minimaal aantal partijen in een netwerk om dit te garanderen is 50 bij een public blockchain. In een permissioned kunnen dit er minder zijn.

Een publieke Blockchain met een Proof of Work verificatie gedraagt zich dus heel anders dan een Private Blockchain waarbij Proof of Stake gehanteerd wordt. Tot zover de techniek.

De techniek biedt een scala aan nieuwe mogelijkheden. Tientallen Proof of Concepts zijn al bedacht, geschreven en gepresenteerd. Digitale munten met specifieke toepassingsmogelijkheden – “colored coins” waarvan het besteden alleen mogelijk is voor de diensten of goederen waarvoor zij bestemd zijn. Bijvoorbeeld het inkopen van zorg bij bepaalde aanbieders. Digital Rights Management, het auteursrecht op digitale media waarbij onbevoegd kopiëren niet meer mogelijk is. Beheer van identiteiten, medische gegevens en veel meer.

Dichter bij huis, in het vakgebied van de Accountant, ligt de controle van documenten, facturen en btw. Is het tot op dit moment nog zo dat er een verzendende en een ontvangende partij is van gegevens en dat deze gegevens door beide partijen bewerkt kunnen worden zonder dat de andere partij daar weet van heeft, is dit door de gegevens te registreren in een Blockchain gebaseerde opslag niet meer mogelijk. Immers, als er één versie bestaat die altijd juist is en dit eenvoudig aan te tonen is, zal dit de versie zijn waar iedereen op terugvalt. De belastingdienst kan dan in theorie met één druk op de knop de BTW informatie van alle facturen opvragen.

Voor in een blockchain opgeslagen documenten geldt het zelfde. Contracten en eigendomsbewijzen, eenmaal opgeslagen in de blockchain, zijn daar eenvoudig terug te vinden. De situatie dat er discussie ontstaat over welke versie de juiste is, en welke wijzigingen er wel of niet geaccordeerd zijn, komt hiermee te vervallen. Hier ligt voor een accountant een nieuwe business mogelijkheid. Het deponeren van dergelijke documenten bij de notaris kan door middel van een blockchain gebaseerde oplossing ook door andere partijen, waaronder de accountant, aangeboden worden.

Privacy en toegankelijkheid
In een blockchain opgeslagen documenten of transacties zijn zichtbaar voor de participanten in deze blockchain. In een public blockchain kan dat iedereen zijn, in een private of permissioned blockchain zijn dat de partners die de nodes in het netwerk hosten – degene die een gerepliceerde instance van de database hebben. Het is echter niet zo dat inhoud van deze documenten ook zichtbaar is. Deze kunnen versleuteld opgeslagen worden. De toegang tot die documenten wordt door de eigenaar (of eigenaars) van die documenten bepaald.

Smart Contracts
Transacties in een blockchain kunnen acties initiëren. Dit worden Smart Contracts genoemd. In wezen zijn dit kleine applicaties die een event of actie in gang zetten. Geautomatiseerd gedrag op basis van informatie die aan de blockchain aangeleverd wordt. Deze Smart Contracts dienen zeer zorgvuldig geprogrammeerd te worden. Blockchain kennen immers geen centraal gezag die in het geval van een dispuut een beslissing in het voordeel van een partij kunnen nemen. Een Smart Contract gedraagt zich zoals het geprogrammeerd is.

Om een actie te initiëren wordt er veelal gebruikt gemaakt van informatie die van buiten de blockchain aangeleverd wordt. Dit kunnen Internet of Things sensoren zijn, websites of andere applicaties. Dit is gelijk ook een van de zwakkere schakels in een blockchain. Want hoe betrouwbaar is deze informatie?
De oplossing hiervoor ligt in het opzetten van een gedegen reputatie management proces rondom deze leveranciers van informatie. Dit reputatie systeem maakt dat een sensor of website een Trusted Third Party in het systeem wordt.

Trusted Third Parties
Reputatie management is uitermate belangrijk om er voor te zorgen dat Smart Contract op de juiste manier afgehandeld worden. Een reputatie komt te voet en gaat te paard, aldus een oud Nederlands spreekwoord. Dit geldt ook nog steeds voor een reputatie in de blockchain. Als er een sensor of website niet eerder informatie heeft aangeleverd, wat is de eerste keer dan de waarde ervan? En als het al honderdduizend keer de juiste informatie heeft aangeleverd, wat zegt dat over de volgende keer? Blockchains bieden een uitstekend mechanisme om dit vast te leggen en op basis hiervan voorspellingen te doen.

De accountant
Blockchain gebaseerde systemen veranderen de dienstverlening van de accountant in de zin dat vastgelegde data niet meer in het audit proces beoordeeld hoeft te worden. Er is immers maar één waarheid.

Blockchain gebaseerde applicaties, smart contracts, bieden vele kansen voor accountants. In eerste instantie zal er veel vraag zijn naar de beoordeling, het IT audit werk, van smart contracts en andere applicaties. Daarnaast zal er meer relevante data van klanten beschikbaar komen op basis waarvan de adviespraktijk meer en betere dienstverlening kan aanbieden.

De mening van Exact over Blockchain
De technische mogelijkheden die Blockchain biedt maken het mogelijk dat er een veelheid aan nieuwe producten en dienstverlening aangeboden gaat worden. Op basis van het betaal-, lever- of productie gedrag van ondernemers kan een reputatie gebouwd worden. Een reputatie waar de ondernemer zelf invloed op heeft en die de ondernemer kan gebruiken om aan te tonen dat hij op tijd betaald of levert. Ondernemers die van deze ondernemers willen afnemen of leveren weten dan ook direct waar zij aan toe zijn. Banken en andere kapitaalverschaffers kunnen op basis van deze informatie maatwerk financiering aanleveren. Zonder kostbare audits en due dilligence rapportages.

Daarnaast bevordert blockchain transparantie en voorkomt fraude en witwassen. Transacties zijn immers inzichtelijk voor de participanten. Gegevens zijn dan makkelijker te herleiden naar de bron.

Er lopen op dit moment een aantal research projecten binnen Exact. Deze worden zelfstandig of in brede partnerships opgepakt. De eerste producten hiervan komen al in 2017 op de markt. Dit zullen oplossingen zijn om in de cashflow en financieringsbehoefte van het MKB te voorzien. Op basis van Triple Entry Accounting (Invoice Financiering, Factoring), Inventory Finance (de financiering van producten die zich nog in het logistieke proces bevinden) en, meer conceptueel, in de optimalisatie van het gehele factuurproces. 

Meer over Exact Software...