Door Mark ter Steege, F1 Leiderschap en Consultancy

Onderwijs is volgens Wikipedia het overbrengen van kennis, vaardigheden en attitudes met vooraf vastgelegde doelen. Na mijn gesprekken met een aantal young profs in de accountancy branche ben ik zeer benieuwd wie de vooraf vastgelegde doelen van de opleiding tot accountant heeft bepaald en vooral wanneer dit is gebeurd? De markt is de laatste jaren ingrijpend veranderd, maar uit mijn gesprekken blijkt dat de opleidingen relatief weinig doen met deze veranderingen.

IT
Op mijn vraag welke rol IT speelt of speelde tijdens hun opleiding werd ik vooral glazig aangekeken door de young profs. Veel verder dan het gebruik van Exact, Unit4 of equivalent voor het invoeren van boekingen kwamen de antwoorden niet. Dit terwijl volledig automatisch boekhouden langzaam maar zeker dichterbij komt. Partijen als Exact zijn al geruime tijd bezig met "no hands accounting" projecten. Voor de controlepraktijk bestaan ook verschillende tools die door middel van AI en algoritmen bepalen waar bijzonderheden zitten en welke zaken extra aandacht vereisen. IT oplossingen spelen een steeds grotere rol en moeten onderdeel uitmaken van de strategie van de accountant om toekomstbestendig te blijven. Dan volstaat sec het invoeren van een boeking in een (Cloud) boekhoudpakket simpelweg niet meer.

Klantinteractie
Naast IT staat ook de interactie met klanten niet centraal tijdens de opleiding, volgens de young profs. Wel worden er klantcases besproken, maar echt voorbereid op het aangaan van het gesprek met de klant worden ze niet. Waarom maakt een klant bepaalde keuzes? Wat zijn opties voor klanten in specifieke situaties? Hoe breng je iets duidelijk over? Welke processen kunnen worden geoptimaliseerd? Allemaal vragen die onbehandeld blijven. Dit zorgt ervoor dat je als beginnend accountant weinig handvatten krijgt om uiteindelijk klanten te kunnen voorzien van goed advies. 

Gemiste kansen
Nu begrijp ik heel goed dat je zowel het slim inzetten van IT als klantinteractie pas echt leert in de praktijk, maar in hoeverre trek je de juiste mensen naar je opleiding als je geen aandacht aan deze aspecten van het vak van accountant besteedt. Bij de (bredere) opleidingen als Commerciële Economie, Bedrijfskunde en Bedrijfseconomie zijn genoeg studenten te vinden die graag met cijfers werken, maar vooral met klanten aan de slag willen. Een opleiding die hier geen of weinig aandacht aan besteed is niet aantrekkelijk voor deze studenten, dus kiezen ze minder snel voor Accountancy. Hetzelfde geldt voor Bedrijfskundige Informatica en Informatiekunde. Ook hier voldoende studenten die geïnteresseerd zijn in IT, maar geen programmeurs willen worden. Het geven van advies en zoeken naar toepassingen voor IT binnen de bedrijfsvoering is waar ze warm van worden. Juist hier is in de accountantspraktijk en bij hun klanten nog een wereld te winnen. Gemiste kansen als dit geen standaard onderdelen van de opleidingen worden.

Aansluiting op de praktijk
Inmiddels ben ik bijna een decennium zijdelings betrokken bij de accountancy branche. Weliswaar kijk ik vooral met een IT en bedrijfskundige bril naar deze branche, maar ik hoor al die tijd dezelfde geluiden. De wensen van de klanten veranderen, de markt verandert en accountants moeten mee veranderen. Dit laatste gebeurt en slaagt maar mondjesmaat. Mijn advies is dan ook om te beginnen bij het begin. Herzie de vooraf vastgestelde doelen van de opleiding tot accountant. Maak IT en klantinteractie belangrijke onderdelen van de opleidingen en leid accountants op van en voor de toekomst!