Blog door Visma Connect
Spraakverwarring Een van de bekendste stukken in museum Boijmans van Beuningen is 'De toren van Babel’ van Pieter Bruegel de Oude. Op het schilderij zien we de Babyloniërs die een toren willen bouwen die tot aan de hemel reikt, in plaats van een tempel. Ze zijn nog druk aan het werk maar wij - de kijkers - weten al hoe het afloopt. Hoogmoed komt voor de val. Spraakverwarring treft de torenbouwers. Ze kunnen elkaar niet meer verstaan, niet meer samenwerken en raken uiteindelijk verspreid over de aarde.
We staan voor een ongeëvenaarde crisis. De Experts zijn er nog niet over uit wat precies de grootste bedreiging is voor de mensheid: ontbossing, klimaatverandering, milieuvervuiling of het verlies aan biodiversiteit. Het is in feite ook niet belangrijk want we zullen al deze problemen moeten oplossen en we kunnen niet veel langer meer wachten om daarmee te beginnen. Al deze problemen hangen ook nog eens allemaal met elkaar samen en ze versterken elkaar. Ook sociaal is er een aantal urgente problemen dat om aandacht vraagt. De protesten na de moord op George Floyd, het programma BOOS en de recente “Peter” actie op LinkedIn laten maar weer eens zien dat er hier ook nog veel moet gebeuren.
Technische mogelijkheden Het goede nieuws is dat we de - technische - mogelijkheden hebben om de klimaatproblemen aan te pakken. Energieopwekking, isolatie, waterzuivering, recycling, transport. Het kan allemaal zonder de uitstoot van broeikasgassen. Zelfs voor de productie van staal en cement, gezamenlijk goed voor meer dan 15% van de mondiale CO2 uitstoot, zijn duurzame methoden in ontwikkeling.
Ook weten we inmiddels dat maatregelen effectief kunnen zijn. In de jaren 80 hebben we succesvol de CFK’s uitgebannen om de ozonlaag te beschermen en het afgelopen jaar werden de laatste liters loodhoudende benzine verkocht.
Ook op sociaal gebied is er vooruitgang mogelijk. Een einde maken aan extreme armoede is het eerste van de zeventien Sustainable Development Goals van de Verenigde Naties. Hoewel het doel nog niet bereikt is, zien we wel een gestage afname van mensen die in extreme armoede leven.
We weten dat we in actie moeten komen, we weten ook dat maatregelen kunnen werken. Toch zijn we nog lang niet waar we moeten zijn.
Registreren en rapporteren Hoewel we globaal weten wat er moet gebeuren, weten organisaties vaak niet wat ze moeten doen. De eerste stap op deze weg is het registreren van en het rapporteren over je duurzaamheidsprestaties. Pas als je weet waar je staat, weet je welke maatregelen je moet treffen. Deze eerste stap is vaak meteen ook een sprong in het diepe.
Babylonische spraakverwarring Duurzaamheidsrapportages zijn uitvoeriger dan bijvoorbeeld financiële rapportages of het gemiddelde managementdashboard. Bedrijven die er voor het eerst mee beginnen komen erachter dat ze eigenlijk helemaal niet zoveel over zichzelf weten.
De benodigde informatie is veelal opgeslagen in decentrale systemen, verspreid over afdelingen en nog te vaak is belangrijke informatie niet gestandaardiseerd. En zelfs als de informatie wel makkelijk te ontsluiten is, is het delen van de informatie nog een lastig te nemen obstakel. Want dan doemen de volgende vragen op: wat moet ik rapporteren, aan wie, in welk formaat en volgens welke standaarden.
Er zijn weinig bedrijven zonder klanten, leveranciers of financiers. Deze partijen hebben niet alleen een zakelijke relatie met elkaar maar ook een gedeelde verantwoordelijkheid als het gaat om duurzaamheid. Kijk bijvoorbeeld naar de uitstoot van broeikasgassen. De CO2 uitstoot van elektriciteitsproductie wordt toegerekend aan de gebruiker van de stroom. Als er ergens in een supply chain slavenarbeid of kinderarbeid voorkomt is de afnemer van het product ook verantwoordelijk.
Dit is de belangrijkste reden dat er niet alleen geregistreerd moet worden maar ook gerapporteerd en dat deze rapportages betrouwbaar moeten zijn en gestandaardiseerd. Klanten moeten weten dat hun leverancier dezelfde definitie heeft van kinderarbeid en dat het waar is als hij zegt geen kinderarbeid te gebruiken. Een bank of investeerder wil weten of zij hun geld steken in een bedrijf dat echt de CO2 uitstoot verlaagd.
Standaarden Net als de bouwers van de toren van Babel niet meer konden samenwerken toen ze elkaar niet meer konden verstaan, kunnen bedrijven nu niet samenwerken als ze niet op dezelfde manier rapporteren over dezelfde onderwerpen en dan ook hetzelfde bedoelen.
Bedrijven rapporteren al meer dan honderd jaar op min of meer dezelfde manier over hun financiële prestaties. Er zijn internationaal geaccepteerde standaarden en we kunnen er toch wel vanuit gaan dat de financiële verslaggeving van de meeste bedrijven goed op orde is.
Duurzaamheidsverslaggeving is van meer recente datum en in die relatief korte tijd is er een imposante hoeveelheid standaarden en rapportagemethoden ontstaan. Hieronder geven we een uitgebreid overzicht van de meest geaccepteerde. Gelukkig is er een trend richting meer afstemming en consolidatie als het gaat om standaarden, waarover ook hieronder meer.
Taxonomieën Naast standaarden is er nog een ander manier om uniformiteit te brengen naar verslaglegging. Het gebruik van taxonomieën. Een taxonomie is te vergelijken met een woordenboek waarin concepten en de relaties tussen die concepten worden gedefinieerd. Met andere woorden, het geeft definities voor gegevenselementen en hoe ze zich tot elkaar verhouden. Denk hierbij maar aan CO2 emissies. Deze term kan voor ieder bedrijf iets anders betekenen. Een taxonomie geeft dan een beschrijving en een norm, op basis van de relevante wettelijke beschrijving of voorschriften. Taxonomieën worden vaak opgesteld met behulp van de Extensible Business Reporting Language (XBRL).
Er is de laatste tijd veel aandacht geweest voor de EU taxonomie. Strikt genomen is dit geen taxonomie maar wel een handig hulpmiddel om te bepalen of een bedrijfsactiviteit duurzaam is.
Standaarden voor externe verslaggeving
- Integrated reporting;
Integrated reporting (IR) is de samenvattende rapportage waarin organisaties aangeven hoe zij duurzaam opereren en hoe strategie, governance, prestaties en vooruitzichten waarde opleveren voor de korte, middellange en lange termijn. De primaire doelgroep zijn de kapitaalverschaffers, zoals grote investeerders en banken.
- Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD);
De CSRD of in Nederlands de Europese richtlijn voor duurzaamheidsverslaggeving voor ondernemingen werd op 21 april 2021 gepubliceerd. De CSRD is de opvolger van de NFRD (Non-Financial Reporting Directive) uit 2014 en verplicht Europese bedrijven te rapporteren over duurzaamheid.
Drie belangrijke veranderingen kenmerken de CSRD ten opzichte van de NFRD:
A) Meer aandacht voor assurance. Verplichte duurzaamheidsinformatie moet door een derde partij worden gecontroleerd.
B) Meer focus op digitalisering. Duurzaamheidsverslagen moeten worden ingediend in een digitaal, machine-readable formaat (zoals XBRL) en digitaal worden getagd. De verplichte duurzaamheidsinformatie moet ook worden ingediend bij een centrale locatie, het zogenaamde European Single Access Point (ESAP).
C) Bredere reikwijdte. Ongeveer 49.000 Europese ondernemingen vallen onder de reikwijdte van de CSRD, tegenover 11.700 ondernemingen onder de NFRD. In algemene zin vallen vrijwel alle Europese ondernemingen met tenminste 250 werknemers onder de CSRD.
De CSRD is een antwoord van de Europese Commissie op ontoereikende duurzaamheids-informatie van grote Europese bedrijven. Vaak ontbreekt in de jaarverslagen informatie die voor investeerders en andere belanghebbenden van belang is; de informatie is niet gestandaardiseerd, zodat het moeilijk is om bedrijven onderling te vergelijken. Beleggers hebben vaak geen betrouwbaar overzicht van duurzaamheidsrisico's. Een betere kwaliteit van de duurzaamheidsinformatie zal bijdragen aan het vertrouwen in duurzaamheids-prestaties van ondernemingen, in de duurzame beleggingsproducten en investeringen in duurzame activiteiten stimuleren.
De CSRD wordt van kracht met ingang van het verslagjaar 2023. Naar verwachting zullen de Europese Raad en het Parlement de voorgestelde richtlijn in de eerste helft van 2022 goedkeuren. Eurocommissaris McGuiness heeft EFRAG in mei 2021 al verzocht zo snel mogelijk te beginnen met de technische voorbereidingen voor het opstellen van de verslaggevingsstandaarden. EFRAG adviseert de Europese Commissie al vele jaren over de goedkeuring van standaarden voor financiële verslaggeving en is voor het ontwikkelen van de beoogde standaard voor duurzaamheidsverslaggeving een samenwerking aangegaan met GRI.
- GRI;
Het Global Reporting Initiative (GRI) is de meest gebruikte en toonaangevende verslaggevingsstandaard voor duurzaamheidsrapportages, volgens dit recente rapport “The Time has come” van KPMG. GRI heeft als missie om bedrijven over de hele wereld te helpen bij het identificeren, beheren en rapporteren over de duurzaamheids-onderwerpen die het belangrijkst zijn voor hun investeerders en andere betrokkenen bij het bedrijf. Dit laatste is een groot verschil met bijvoorbeeld SASB dat zich vooral richt op investeerders.
GRI Standaarden De GRI Standaarden worden beheerd door de Global Sustainability Standards Board, waarin bedrijven, opstellers van duurzaamheidsrapportages, investeerders en andere experts zitting hebben. De GRI Standaarden staan bekend als de meest uitgebreide, diepgaande en kwalitatief hoogwaardige standaard op gebied van duurzaamheidsverslaggeving. Van de werelds grootste 250 bedrijven rapporteert 96% over duurzaamheid, waarvan 73% gebruikt daarbij de GRI standaard, volgens het eerder genoemde rapport.
- SASB;
De Sustainability Accounting Standards Board (SASB) heeft als missie om bedrijven over de hele wereld te helpen bij het identificeren, beheren en rapporteren over de duurzaamheids-onderwerpen die het belangrijkst zijn voor hun investeerders. Meer informatie over SASB en haar normen zijn te vinden op de website van SASB of op de website van de Value Reporting Foundation, VRF. SASB Standaarden De SASB Standaarden zijn, na de GRI Standaarden, voor duurzaamheids-rapportages de meest gebruikte verslaggevingsstandaard. Deze rapportagenormen worden ontwikkeld op basis van uitgebreide feedback van bedrijven, investeerders en andere marktdeelnemers als onderdeel van een transparant, openbaar gedocumenteerd proces. De SASB-normen verschillen per branche, waardoor investeerders en bedrijven de prestaties van bedrijf tot bedrijf binnen een branche kunnen vergelijken.
- IIRC;
De International Integrated Reporting Council (IIRC) is een wereldwijde coalitie van toezichthouders, investeerders, bedrijven, standaardzetters, accountants, academici en ngo's. De coalitie promoot communicatie over waarde creatie als de volgende stap in de evolutie van corporate reporting. Meer informatie over IIRC en het International Integrated Reporting Framework (International Framework) zijn te vinden op de website van IIRC of op de website van de Value Reporting Foundation, VRF. International [IR] Framework Het doel van het Framework is om leidende principes en inhoudselementen vast te stellen die de algemene inhoud van een geïntegreerd rapport bepalen, en om de fundamentele concepten die eraan ten grondslag liggen, uit te leggen. Het Framework is recent herzien en de meest recente versie is gepubliceerd op 19 januari 2021. Het Framework wordt wereldwijd door duizenden bedrijven toegepast, waaronder veel grote, beursgenoteerde bedrijven. Doorgaans wordt het Framework gecombineerd met een rapportagestandaard voor specifieke duurzaamheidsmaatstaven, zoals GRI of SASB, en een rapportagestandaard voor specifieke financiële maatstaven, zoals IFRS. Value Reporting Foundation In het najaar van 2020 kondigden IIRC en SASB hun intentie tot een fusie aan in de Value Reporting Foundation, met als doel daarin ook meerdere, andere duurzame verslaggevingsstandaarden te kunnen verwelkomen, zoals bijvoorbeeld de Climate Disclosure Standards Board (CDSB). In juni 2021 is de fusie daadwerkelijk geëffectueerd en gaan IIRC en SASB samen verder onder de naam Value Reporting Foundation (VRF). De naam Integrated Reporting, IIRC, SASB, de respectievelijke websites en de publicaties blijven beschikbaar.
- IISB;
In november 2021, tijdens de klimaattop COP26, kondigde IFRS Foundation aan een duurzame verslaggevingsstandaard op te zetten, de International Sustainability Standards Board (ISSB). IFRS is al de meest gebruikte, internationale financiële verslaggevingsstandaard. IFRS Foundation heeft ook aangekondigd dat de Value Reporting Foundation (bestaande uit de fusie van IIRC en SASB) en ook de CDSB (Climate Disclosure Standards Board) geconsolideerd zullen worden in de IFRS Foundation. Het samengaan van VRF en IFRS Foundation zal naar verwachting in juni 2022 worden geëffectueerd. Het is de bedoeling dat de ISSB een wereldwijde basis oplevert als rapportagestandaard voor specifieke duurzaamheidsmaatstaven om beleggers en andere deelnemers op de kapitaalmarkten informatie te geven over de duurzaamheidsrisico's en -kansen van bedrijven. Beleggers hebben steeds meer behoefte aan vergelijkbare en betrouwbare duurzaamheidsinformatie van bedrijven om weloverwogen investeringsbeslissingen te kunnen nemen en aan hun clientèle te rapporteren.
Visma en Duurzaamheid Visma is de Europese leider in cloud software. Ook wij hebben duurzaamheid omarmd als belangrijk onderdeel van onze bedrijfscultuur en onze strategie. Wij geloven dat we de verantwoordelijkheid hebben om de wereld beter achter te laten dan hij nu is. Visma heeft verschillende producten die gericht zijn op het ondersteunen van bedrijven en organisaties op hun pad naar duurzaamheid. In 2021 hebben we Visma Sustynex gelanceerd en dit jaar komt Visma Loginex op de markt.
YouTube: Duurzaamheid: ons verhaal
Visma Sustynex is Visma's cloud-native platform voor het verzamelen van duurzaamheids data en het maken van duurzaamheidsrapportages. Gedreven door de CSRD maar ook onder druk van stakeholders en de financiële markten nemen veel bedrijven duurzaamheid op in hun strategie en processen. Het delen van deze duurzaamheidsinspanningen en het opstellen van duurzaamheidsrapportages is tegenwoordig vaak een verplicht onderdeel, van bijvoorbeeld een financieringsaanvraag.
Veel bedrijven hebben daar nog geen of weinig ervaring mee. De standaarden voor duurzaamheidsrapportages zijn complex en de eisen die gesteld worden aan de informatie zijn net zo hoog als de eisen die gesteld worden aan financiële verslagen. Alle duurzaamheidsinformatie moet bijvoorbeeld met de komst van CSRD gerapporteerd worden in XBRL-formaat.
Met Visma Sustynex kunt u eenvoudig duurzaamheidsrapportages opstellen die voldoen aan de hoge kwaliteitseisen van GRI en straks ook de CSRD. We ondersteunen het proces van A tot Z in één SaaS platform. U verzamelt de gegevens, wij valideren de informatie en u rondt het af. Net zo simpel als het invullen van een online formulier. Wij ondersteunen elke stap. Visma Sustynex is modulair opgebouwd en daarom geschikt voor zowel de hele grote als de MKB bedrijven.
Binnenkort lanceren wij Visma Loginex, onze oplossing voor het berekenen van CO2 emissies in de Logistiek die wij samen met andere partners hebben ontwikkeld. |