Bijgesteld 12-12-2022
Blog door Gerard Bottemanne, Onderzoeksbureau GBNED.
Met als basis een mail aan de leden van het SBR beraad (zie verderop), d.d 29-10-2022.
Het Referentie Grootboekschema (RGS) is ontwikkeld omdat SBR (toenmalig NTP programma van rond 2005) een brug te ver bleek om direct te koppelen aan boekhoudsoftware. Met name de gekozen XBRL-techniek bleek te complex in de praktijk. Ondanks diverse pogingen zijn de MKB boekhoudpakketten in Nederland dan ook niet direct gekoppeld aan de Nederlandse Taxonomie (NT).
RGS is net als in andere landen met een standaard grootboekschema in beginsel een uitstekend initiatief.
(zie ook het 1e werkdocument uit 2012 met verwijzing naar België en Portugal die al langer werken met standaard grootboekschema's).
RGS is ontwikkeld (sinds 2012) als een laagdrempelig schema (in Excel, maar ook eenvoudig om te zetten in andere formaten) om direct te koppelen aan boekhoudsystemen. Dat laatste is ook geslaagd te noemen qua schema opbouw. Niet voor niets heeft het CBS 2 jaar geleden de overstap gemaakt van XBRL naar RGS wat betreft het aanleveren van cijfers uit het grootboek aan de Productie Jaarstatistiek. Dat gaat in elk geval al beter dan met de eerdere koppeling in XBRL. Ook het initiatief Automatische winstaangifte (AWA) door de Belastingdienst maakt gebruik van RGS als het gaat om het koppelen met de boekhouding. En zowel rapportage- als fiscale aangiftesoftware maakt gebruik van RGS voor het koppelen met de boekhouding.
Voor de koppeling van RGS met SBR (Jaarrekening, IB-winst en kredietrapportage) is indertijd, eveneens in Excel, een koppelschema samengesteld. Dit laatste schema heeft alleen nooit het daglicht gezien in die vorm.
Inmiddels zijn we 10 jaar bezig met RGS zonder dat het echt tot bloei is gekomen. Nog geen 5% van alle accountants- en administratiekantoren maakt nu optimaal gebruik van RGS.
Gebruik je RGS uitsluitend voor de koppeling tussen grootboek en raportagesoftware voor de jaarrekening, dan is de kans groot dat je tevreden bent over RGS. Besef je dan wel dat je minder dan 10% van het RGS potentieel gebruikt.
Rond 2015 is RGS ondergebracht bij het SBR programma (en dus ook het SBR beraad - zie verderop) en het voorzitterschap van zowel de expert- als beheergroep RGS is toen in handen gekomen van de NBA.
Het resultaat van Harold Kinds, die de eerste paar jaar aan de wieg heeft gestaan van RGS, kende opeens vele vaders, zoals de NBA en de leden van het SBR beraad.
SBR beraad
Het SBR Beraad is het hoogste besluitvormende orgaan van het SBR programma. Strategische beslissingen worden via het SBR Platform voorgelegd aan het SBR Beraad. Het SBR Beraad doet voorstellen rond maatregelen die door één of meer betrokken partijen aangepakt moeten worden om de realisatie van de strategische koers binnen bereik te krijgen en te houden.
Het SBR Beraad bestaat uit vertegenwoordigers vanuit het publiek-private domein: Belastingdienst, Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties, NBA, NOAB, NOB, XBRL Nederland, VNO-NCW/MKB Nederland, Nederland ICT, Ministerie van Economische Zaken en Klimaat, Raad voor de Jaarverslaggeving, Financieel Rapportage Collectief (SBR Nexus). Zie bron.
Uit de hand gelopen
Sinds de tijd dat RGS is ondergebracht bij het SBR programma onder coördinatie van het SBR beraad en NBA (zie hiervoor) is het volgens mij mis gegaan en uit de hand gelopen. Te weten:
- Het koppelschema tussen RGS en SBR is tot verbazing van velen opgenomen in XBRL
We ontwikkelen RGS omdat XBRL niet werkt voor boekhoudpakketten en vervolgens wordt voor de koppeling tussen grootboek en externe rapportages een RGS koppelschema ontwikkeld onder de noemer RGS Taxonomie, in toch weer dat zelfde XBRL. Dat laatste is het gevolg geweest van het onderbrengen van RGS bij SBR waar nog volop het XBRL evangelie wordt gepredikt en techniek in plaats van de gebruiker (accountants en administrateurs) voorop staat. Bijzonder is nog te noemen dat de NBA op geen enkele wijze een beoordeling wil afgeven over de juistheid van de inhoud van de RGS Taxonomie.
Geen enkele leverancier van boekhoudsoftware doet iets met de genoemde RGS Taxonomie in XBRL die ook nog eens een enorme redundantie (overtolligheid van gegevens) bevat. Een alternatief in bijvoorbeeld Excel (of voor de softwareleveranciers Json) is vele malen eenvoudiger.
Ik begrijp dat het SBR beraad zich niet met alle details kan bemoeien. Maar je hoeft geen hogere wiskunde te hebben gestudeerd om te begrijpen dat bovenstaande waanzin ten top is. De door de NBA aangestelde voorzitter van de RGS beheergroep is sinds 1 juli 2022 trouwens ook voorzitter geworden van XBRL Nederland. Hoezo voorkeur voor XBRL binnen de NBA?!
Resumé
RGS onderbrengen bij het SBR programma en onder voorzitterschap van de NBA heeft geleid tot een ontwikkeling van een RGS Taxonomie in XBRL waar geen leverancier van boekhoudsoftware iets mee doet. En waarover de NBA op geen enkele wijze een beoordeling wil geven.
- Rekeningschema Woningcorporaties is dwars door de standaard RGS opgenomen
RGS is primair ontwikkeld voor het MKB. Je hebt ook sectoren als gezondheidszorg, overheid en onderwijs met eigen (rekening)schema’s en vele specifieke rekeningen. Interessant om in de toekomst de relatie met RGS eens na te gaan. Maar niet het primaire doel van RGS en de hoogste prioriteit nu. Wat mij betreft moet het gebruik van RGS voor het MKB, en de MKB accountant, voorop staan. Verder is RGS ooit opgezet voor het werken met extensies, al dan niet branche gericht.
Als de RGS expert- en -beheergroep, dus onder voorzitterschap van 2 NBA medewerkers, rond 2017 instemmen om voor de woningcorporatiesector, zo’n 800 branche specifieke RGS-codes toe te voegen in het standaard RGS-schema, ZONDER branche-extensie en zelfs geen aanduiding voor wonen bij betreffende codes, is er wederom grote verbazing in de markt.
Vele RGS-codes voor wonen (zoals “Rekening-courant DAEB”) komen te voorschijn als je een grootboekschema wilt koppelen aan RGS. Soms is de verwarring bijzonder groot. Zo is een RGS-code voor “Elektra” exclusief toegewezen aan Wonen en “Netdiensten” weer niet. Hoezo lastig als je RGS wilt koppelen aan je (MKB) administratie? Bij een latere RGS versie is weliswaar alsnog een filter “Wonen” toegevoegd in de Excel versie van RGS. Tot de dag van vandaag zitten er nog onjuistheden in de filter voor Wonen, getuige openstaande punten. In de RGS Taxonomie in XBRL is die filter vreemd genoemd niet aanwezig. De chaos is wat mij betreft compleet.
Resumé
We ontwikkelen RGS als standaard schema om te koppelen aan het grootboek met als primaire doelgroep het MKB. In plaats van aandacht voor het MKB gaat de aandacht, onder toezicht van het SBR beraad, grotendeels uit naar de woningcorporatiesector. Met als gevolg een vervuild RGS-schema.
- De onbeheerste groei van het RGS schema
Het standaard RGS schema is in 5 jaar uitgebreid van 2.828 (2016) naar 4.638 (2021) RGS-codes. Niet in de laatste plaats door het inwilligen van veel uitbreidingen vanuit de woningcorporatie sector. Documentatie van RGS codes (al dan niet per groep) ontbreekt volledig vanuit het RGS programma. En releasenotes zijn al niet veel beter.
RGS kent in de basis een uiterst simpele opbouw van 5 niveaus, te weten:
In de praktijk lopen niveau 4 en 5 inmiddels dwars door elkaar heen.
Zo ontbreekt op niveau 4 de simpele rekening "Vraagposten" en ook voor de rekening "Afgedragen BTW" ben je aangewezen op niveau 5 van RGS. Qua gebruik van omslagcodes zijn er ook vraagtekens. Zo kent de rekening "Te betalen Loonheffing" een omslagcode, maar de rekening "Te betalen pensioenpremies" weer niet. Het RGS Referentienummer (ooit bedoeld om RGS als decimaal rekeningschema te presenteren) Is opgebouwd uit maar liefst 7 cijfers en kent voor RGS niveau 5 ook soms een punt (dus niet consequent doorgevoerd). Dit geeft bijvoorbeeld voor een eenvoudige rekening "Vergoeding reiskosten" 4006010 als rekeningnummer. De rekening "Afgedragen BTW" kent als exotisch rekeningnummer 1205010.13. Met dus een punt in het rekeningnummer. Volgens de RGS beheergroep (onder leiding dus van de NBA) kun je ook de RGS-code gebruiken, te weten BSchBepBtwAfo. Das echt een verbetering maar niet heus, als je het mij vraagt.
En wie echt wil verdwalen moet maar eens een kijkje nemen bij de meerdere openstaande punten voor stichtingen en verenigingen. Ondertussen is de conceptversie van RGS 3.5 opgeleverd. Zullen de openstaande punten daarin opgelost zijn? Ik weet het antwoord al.
Resumé
Terwijl het gebruik van RGS nauwelijks toeneem in de praktijk is het schema in 5 jaar bijna verdubbeld naar 4.638 RGS codes. Van geen enkele RGS code is een fatsoenlijke uitleg aanwezig, laat staan voorbeeldboekingen vanuit het SBR-programma. Omslagcodes moeten nagezien worden en dat een (grootboek)rekening 1205010.13 "Afgedragen BTW" niet echt logisch is en de RGS-code BSchBepBtwAfo geen goed alternatief is behoeft denk ik geen verdere uitleg.
Het SBR beraad is al eerder geïnformeerd over bovenstaande, maar heeft tot heden op geen enkele wijze gereageerd.
Wat mij betreft is het onderbrengen van RGS bij het SBR programma en de NBA verkeerd uitgepakt.
Maar vorm daarover je eigen mening en conclusie. Zie ook de "Open brief aan de voorzitter en het bestuur van de NBA inzake de oplevering van een betrouwbaar RGS" en de reactie vanuit de NBA daarop.
Wat ook nog opvalt is de reactie van de Commissie MKB van de NBA. Die laat weten de ontwikkelingen binnen het RGS-programma te volgen en tevreden te zijn over de aandacht die er vanuit de NBA is voor dit programma. Expliciet wordt gemeld dat men tevreden is voor de aandacht die er is vanuit de NBA voor de openstaande punten die op de website Boekhoudplaza.nl genoemd worden. De commissie geeft aan ook in de toekomst de ontwikkeling van RGS te blijven volgen, maar tegelijkertijd geeft de commissie aan niet zelf actief deel te nemen aan de activiteiten van het RGS-programma. Dat laatste zou niet passen bij de rol die de commissie heeft. Welke rol de commissie dan wel heeft wordt niet genoemd. Volgens mij zou RGS juist alle aandacht van betreffende commissie moeten hebben.
Geloof in RGS blijft
Je zult het misschien niet denken na bovenstaand epistel, maar mijn geloof in RGS duurt onverminderd voort.
Lees daarom nog even verder.
De oplossing
Met alleen klagen komen we natuurlijk niet verder. Dus is vanuit GBNED, alweer zo'n 2 jaar geleden, zelf de handschoen opgepakt met het initiatief RGS MKB. En daarbij de volgende doelstellingen:
- Een selectie te maken uit het omvangrijke RGS, afgestemd op de doelgroep MKB.
- Het opnemen van documentatie bij de betreffende rekeningen binnen het RGS-schema.
- Komen tot een standaard gecoördineerd rekeningschema dat op te vragen is als decimaal rekeningschema
- Voorstellen tot verbetering aandragen voor het standaard RGS-schema.
- Inzicht in de koppeling tussen RGS en uitvragende rapportages, zoals de jaarrekening (zowel inrichtings- als publicatiemodel, de winstaangifte IB- en VPB en de Productie jaarstatistiek van het CBS).
Ad. 1 Een selectie te maken uit het omvangrijke RGS, afgestemd op de doelgroep MKB;
Dit is inmiddels een feit en beschikbaar voor de markt. Met een selectie voor ZZP, EZ/VOF, BV (micro/klein), Stichting en verenigingen.
Zie bijvoorbeeld de selectie voor BV (micro/klein).
En dezelfde selectie maar dan met rekeninggroepen en rekeningen die meer bedoeld zijn voor de ervaren financial.
Er is hier uitgegaan van niveau 4 van RGS (grootboekrekeningen).
Niveau 5 (mutaties) is bewust achterwege gelaten.
We zijn wel afhankelijk van de compleetheid van het RGS-schema t/m niveau 4.
Zie daartoe de hierna genoemde voorstellen tot verbetering.
Ad. 2 Het opnemen van documentatie bij de betreffende rekeningen binnen het RGS-schema;
Dit is inmiddels ook een feit.
Bij (nagenoeg) alle RGS-codes in RGS-MKB is inmiddels een toelichting opgenomen, al dan niet per thema. Tevens voorzien van vele boekingsvoorbeelden. Zo zijn er boekingsvoorbeelden uitgewerkt voor:
Zie de ruim 60 boekingsvoorbeelden die in 2023 verder aangevuld en uitgebreid worden.
Ad. 3 Een gecoördineerd decimaal rekeningschema;
Ook dit is een feit voor alle RGS-codes t/m niveau 4 (grootboekrekeningen).
Mutaties horen wat mij betreft niet thuis in een decimaal rekeningschema.
Naast het bestaande referentienummer (7 cijfers en soms nog een aanvulling achter de punt - genoemd is eerder de rekening af te dragen BTW met referentienummer 1205010.13) is een RGS Rekeningnummer toegevoegd voor alle RGS-codes t/m niveau 4.
Het RGS Rekeningnummer bestaat nu uit 5 cijfers, conform een decimaal rekeningschema.
Dit is bewust gedaan voor alle standaard RGS-codes t/m niveau 4 en niet alleen voor de codes die toegewezen zijn aan RGS MKB. Zo kan een bredere doelgroep profiteren van het gebruik van het RGS Rekeningnummer. Denk bijvoorbeeld aan softwareleveranciers of gebruikers die RGS willen gebruiken als standaard rekeningschema. Dat laatste is nu prima mogelijk.
Zie het RGS-schema met standaard RGS-codes t/m niveau 4 op basis van het nieuwe RGS Rekeningnummer.
Tot zover loopt RGS MKB dan ook naar wens.
Ad.4 Voorstellen tot verbetering aandragen voor het standaard RGS-schema;
Dit varieerde de afgelopen jaren tot voorstellen om basale rekeningen als "Vraagposten" en "Afgedragen BTW" op te nemen op niveau 4 van het RGS schema in plaats van als mutatie op niveau 5. Tot aan het corrigeren van fouten in het schema en opnemen van ontbrekende rekeningen en het rechttrekken van de (branche)extensie voor bijvoorbeeld de Woningcorporaties. Hier is een grote afhankelijkheid gebleken van de RGS expert- en beheergroep, waardoor er nog de nodige punten open staan.
Zie huidige status openstaande punten.
GBNED zal zich sterk blijven maken om op RGS niveau 4 (grootboekrekeningen) te komen tot een compleet rekeningschema voor in elk geval het MKB.
Ad. 5 Inzicht in de koppeling tussen RGS en uitvragende rapportages;
Er is de eerder genoemde RGS Taxonomie in XBRL met een relatie tussen RGS en de eerder genoemde uitvragende rapportages. Dit is echter voor de gebruiker niet leesbaar. Vanuit het CBS is voor de relatie tussen RGS en de Productie Jaarstatistiek een eigen koppelvlak ontwikkeld die echter nog niet beschikbaar is gesteld aan de markt. Vanuit de Belastingdienst is tot slot een eigen koppeling tussen de Automatische winstaangifte (AWA) voor ZZP en RGS opgesteld. Die laatste is dan weer niet afgestemd met de RGS Taxonomie wat betreft de IB-aangifte.
Vanuit RGS MKB is voorgesteld een uniform koppelvlak samen te stellen voor alle genoemde uitvragen, waarbij de inhoud ook leesbaar is voor de gebruiker. Feitelijk een bruikbare vervanging voor onder andere de RGS Taxonomie in XBRL.
Zo'n 3 jaar geleden is de RGS Brugstaat ontwikkeld vanuit de markt (onder coördinatie van GBNED). Inmiddels volop in gebruik voor de uitwisseling van boekhouding en winstaangifte IB/VPB en bijvoorbeeld de Productie jaarstatistiek voor het CBS. Een dergelijke ontwikkeling bewijst het nut van koppelvlakken die eenvoudig zijn toe te passen door een brede doelgroep.
Recent zijn door GBNED standaard RGS-templates samengesteld voor het opvragen van, inmiddels 30, financiële kengetallen op basis van RGS. Dit is positief ontvangen en de eerste toepassingen rondom het gebruik van RGS Kengetallen zien het daglicht.
GBNED zal zich dan ook sterk blijven maken om te komen tot een uniform koppelvlak voor RGS en uitvragende rapportages.
Hoe nu verder?
Ik ben van mening dat RGS na tien jaar alsnog tot bloei kan komen voor met name het MKB. Belangrijk is dan wel dat RGS benaderd wordt vanuit de (MKB) gebruiker en niet vanuit de (met name XBRL-) techniek. Vertrouwen op de bestaande RGS-gremia heeft afgelopen 7 jaar niet tot een gewenst resultaat geleid en is wat mij betreft een gepasseerd station.
Leden van het SBR beraad nodig ik opnieuw van harte uit om in gesprek te gaan over de toekomst van RGS (voor met name het MKB) en de openstaande punten door te nemen om vervolgens af te handelen. Het Ministerie van Binnenlandse Zaken (BZK) roep ik op openheid van zaken te geven over de deelnemers aan het SBR beraad en hun contactgegevens
Met RGS MKB ga ik stug verder.
Nog steeds met als basis het RGS schema en het daarvoor opgestelde decimaal rekeningschema t/m niveau 4.
Meer weten over RGS MKB, bezoek dan eens www.boekhoudplaza.nl of neem contact op met Onderzoeksbureau GBNED.
|
